Het project Staat en Slavernij

Het project

De motie van Tweede Kamerlid Ceder en zijn medeondertekenaars vraagt de regering om in 2023 de uitkomsten te presenteren van een onafhankelijk nationaal onderzoek naar het slavernijverleden en om inzichtelijk te maken ‘wat er heeft plaatsgevonden ten tijde van de slavernij, namens wie en hoe.’ Staat en slavernij is het resultaat van deze vraag.

Koopman en een tot slaaf gemaakte bediende, anoniem, ca. 1750 ca. 1799

Van een terreinverkenning naar een kennisagenda

Het project startte 1 oktober 2022 met als doel het opstellen van een terreinverkenning en kennisagenda over het Nederlandse koloniale slavernijverleden en zijn doorwerkingen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft deze opdracht aan de redactie meegegeven naar aanleiding van de motie van Tweede Kamerlid Ceder en zijn medeondertekenaars. Op 15 juni 2023 verschijnt Staat en slavernij: het Nederlandse koloniale slavernijverleden en zijn doorwerkingen. Het boek laat zien hoe de Nederlandse staat en zijn voorlopers betrokken waren bij het koloniale slavernijverleden. Het beschrijft hoe dit verleden is onderzocht en beschreven. Daarnaast kaart het aan waar nog ruimte is voor verdere groei in onderzoek.

Jaspar Beckx Don Miguel de Castro, Emissary of Kongo

Jasper Beckx, portret van Dom Miguel de Castro, een zwarte afgezant uit Angola, ca. 1641 -1645, Rijksstudio

In het voorjaar van 2024 volgt de Kennisagenda 2024-2034: ‘Het Nederlandse koloniale slavernijverleden en zijn doorwerkingen.’ Hierin wordt voortgebouwd op het boek en inzichtelijk gemaakt welke onderzoeksgebieden de komende tien jaar meer onderzoek verdienen. Beide publicaties zijn van belang voor de Nederlandse samenleving en de Caraïbische delen van het Koninkrijk en Suriname en andere voormalige gekoloniseerde samenlevingen. Het toont hoe vormend het Nederlandse koloniale slavernijverleden overal is geweest en hoeveel impact deze doorwerkingen nog hebben.

Het project heeft niet alleen het doel om wijdverspreide kennis bij elkaar te brengen, maar ook om een toekomstbeeld te bieden voor verder onderzoek. Met verschillende bijeenkomsten, zowel in Nederland als het bredere Koninkrijk probeert de regiegroep daarnaast meer samenkomst te bieden aan onderzoekers naar het slavernijverleden. Om een breder publiek van onderzoekers en burgers te bereiken wordt er gewerkt aan nieuwe manieren om de resultaten van het project aan een zo breed mogelijk publiek te presenteren.

Een geografische en temporele verbreding

Het project zet een geografische en temporele verbreding in. De impact van slavernij op politiek, economie, cultuur en samenleving – en in het bijzonder op slaafgemaakten en andere betrokkenen – begon tijdens de totslaafmaking in Afrika, werd versterkt tijdens de slavernijperiode, en werkte ook daarna door. Staat en slavernij spreekt daarom over koloniale slavernij: de vormen van slavernij die voortkwamen uit de Europese koloniale expansie van de vijftiende tot het einde van de negentiende eeuw. Er wordt niet alleen gekeken naar de periode van slavernij en slavenhandel, maar ook naar de afschaffing ervan en de omgang met het slavernijverleden in de huidige maatschappij. Hiermee kijkt Staat en slavernij ook naar de andere vormen van dwangarbeid en exploitatie die bestonden tijdens en na de slavernij. De voormalig gekoloniseerde gebieden in zowel het Atlantisch gebied als de Indische Oceaan worden belicht en de verschillen, overeenkomsten en verbanden tussen deze gebieden zullen aangekaart worden.

Redactie