Op 15 juni 2023 verschijnt Staat en slavernij: het Nederlandse koloniale slavernijverleden en zijn doorwerkingen bij Uitgeverij Athenaeum. Het boek roept de vertegenwoordigers van de Nederlandse staat in het herdenkingsjaar 2023 op om ruimte te maken voor voortgaande dialoog en de mogelijkheid van herstel.
Terug in de tijd in vier delen
Het rijk geïllustreerde Staat en slavernij: het Nederlandse koloniale slavernijverleden en zijn doorwerkingen laat zien op welke wijze de Nederlandse staat en zijn voorlopers betrokken waren bij het koloniale slavernijverleden. Meer dan dertig auteurs bespreken in ruim vierhonderd pagina's vele aspecten van koloniale slavernij wereldwijd.
Het boek bestaat uit vier delen. Allereerst bespreekt het de actuele vraagstukken. Deel 2 brengt in kaart hoe de slavenhandel en slavernij tijdens en na de afschaffingen tot veranderingen en doorwerkingen hebben geleid. Deel 3 richt zich op de wereldwijde impact die het Nederlandse koloniale slavernijverleden heeft gehad op samenlevingen in Afrika, Azië en Noord- en Zuid-Amerika en in Nederland zelf. Het laatste deel gaat het verst terug in de tijd en kijkt naar de vroege vorming van kolonialisme en slavernij. Elk van deze vier delen wordt voorafgegaan door een kunstwerk van Iris Kensmil, patricia kaersenhout, Theo Frids Hutabarat en Brian Elstak. De redactie heeft deze kunstenaars uitgenodigd om door middel van vrij werk te reflecteren op het slavernijverleden.
Centrale vragen:
- Wat waren de economische, politieke en maatschappelijke omstandigheden? Wat waren de gevolgen van de betrokkenheid van de Nederlandse staat en samenleving bij het slavernijverleden en de doorwerking ervan?
- Hoe is daar in heden en verleden op gereageerd door de betrokkenen, zoals slaafgemaakten, bestuurders en ondernemers in de gekoloniseerde samenlevingen?
- Hoe kan ruimte ontstaan voor herstel en heling?
Staat en slavernij bevat hoofdstukken over de rol van de gereformeerde kerk; (het gebrek aan) aandacht voor slavernij in het geschiedenisonderwijs in Nederland en in de voormalige koloniën; de betrokkenheid van het huis Oranje-Nassau; de rol van de Staten-Generaal in het slavernijverleden; en de effecten van het Nederlands koloniaal beleid: van Brazilië en Indonesië tot Zuid-India.
De auteurs
Markus Balkenhol, Ulbe Bosma, Pepijn Brandon, Jan Breman, Titas Chakraborty, Kate Ekama, Tom van der Geugten, Helmut Gezius, Jeanne Henriquez, Nicole Immler, Nancy Jouwe, Marjoleine Kars, Michiel van Kempen, Ellen Klinkers, Lauren Lauret, Andrea Mosterman, Kwame Nimako, Erik Odegard, Jeroen Puttevils, Charles do Rego, Matthias van Rossum, Alicia Schrikker, Valika Smeulders, Alex van Stipriaan, Martijn Stoutjesdijk, Raymund Schütz, Joris van den Tol en Arthur Weststeijn. En nog vele anderen die hebben bijgedragen in de vorm van een interview of het schrijven van een kadertekst.
Wijdverbreide betrokkenheid
Slavernij werd doelbewust een fundament gemaakt in het koloniale optreden van Nederland in Afrika, de Amerika’s en Azië. De Nederlandse staat en zijn voorlopers waren daar direct verantwoordelijk voor, ze maakten beleid en controleerden en steunden initiatieven die de koloniale slavernij mogelijk maakten. Veel voorlopers van hedendaagse instituties, van de Staten-Generaal tot de marine, van de kerk tot het koningshuis, hadden daarin een prominente rol. Deze koloniale slavernij droeg bij aan de Nederlandse economische voorsprong en leidde tot structurele veranderingen in voormalig gekoloniseerde samenleving en samenlevingen waar slaafgemaakten vandaan werden gehaald. Allerlei gevolgen van slavernij en kolonialisme, zoals racialisering, rechtsongelijkheid en culturele achterstelling werken tot op de dag van vandaag door. Het is duidelijk dat deze verbanden er zijn, maar deze zijn vaak nog nauwelijks onderzocht.
Koop het boek bij je lokale boekwinkel, of online bij de uitgever:
